DHCP چیست؟

DHCP مخفف عبارت Dynamic Host Configuration Protocol می باشد به این معنی که پروتکلی است که برای مدیریت سریع، اتوماتیک و مرکزی برای توزیع آدرس های IP در یک شبکه برای host ها و Client های موجود در آن استفاده می شود. DHCP همچنین برای پیکربندی و تخصیص subnet mask و default gateway و اطلاعات DNS server مورد استفاده قرار می گیرد (البته option ها و پارامترهایی که DHCP سرور به کلاینتها تخصیص می دهد بسیار زیاد است در اینجا فقط بخشی از پارامترهایی که dhcp انجام می دهد را ذکر کردیم مثلا یکی دیگر از پارامترهایی که DHCP سرور به کلاینتها پاس می دهد Time Server در شبکه است.

یک سرور DHCP برای انتشار IP Address های منحصر به فرد و Unique به سیستمی که از آن IP دریافت می کند استفاده می شود و این کارها را به صورت خودکار انجام می دهد و کاربران و ادمین شبکه هیچ دخالتی در این پروسه ندارند فقط ادمین شبکه از قبل تنظیمات لازم را بر روی Dhcp Server را باید پیکربندی کند مابقی کار به صورت خودکار انجام می شود. اما به طور خلاصه روند کار DHCP به اینصورت است است که یک دستگاه کلاینت(مثلا لب تاپ، کامپیوتر، گوشی و غیره..) برای فعالیت در سطح شبکه نیاز به IP دارد اگر به صورت دستی برای آن IP تنظیم نشده باشد به محض وارد شدن به شبکه مورد نظر برای دریافت IP به سراغ DHCP Server شبکه خواهد رفت و درخواست دریافت IP را می کند پس از آن سرویس دهنده IP یا همان DHCP Server به شرط وجود IP به تعداد کافی و همچنین IP های مجاز و در دسترس یک IP به سیستم مورد نظر تخصیص می دهد. برای جزئیات بیشتر لطفا ادامه مقاله را هم مطالعه کنید.

هنگامی که یک دستگاه به شبکه متصل می شود که دارای dhcp سرور است یک درخواست با نام DHCPDISCOVER به سرور ارسال می کند پس از اینکه بسته DISCOVER به دست سرور DHCP رسید، DHCP از لیست IP Address های مجاز یک IP ای که سیستم کلاینت مورد نظر بتوانند از آن استفاده کند را Offer یا پیشنهاد می دهد هنگامی که این offer انتخاب IP به دست سیستم کلاینت مورد نظر رسید مجددا دستگاه به سرور DHCP با یک بسته به نام DHCPREQUEST پاسخ می دهد تا IP Address را بپذیرد(برای این سیستم که درخواست داده ثبت کند) سپس دستگاه سرور مورد نظر یک تاییدیه یا ACK دستگاه مورد نظر از بابت تایید IP ارسال می کند که این دستگاه در طول این بازه زمانی می تواند از این IP Address در شبکه استفاده کند. البته دوستان همه این موارد بسیار سریع در شبکه اتفاق خواهد افتاد و یک کلاینت در عرض چند ثانیه خیلی سریع یک IP در صورت در دسترس بودن  DHCP و داشتن IP مجاز، دریافت خواهد کرد.

مزایا و معایب استفاده از DHCP

یک کامپیوتر یا هر دستگاه دیگر که شبکه متصل می شود برای فعالیت در شبکه نیاز به IP Address دارد پس این DHCP Server است که بدان ها IP تخصیص می دهد(البته اگر شما به صورت دستی به سیستم مورد نظر IP تخصیص نداده باشید). خب، نکته ای که باید توجه داشته باشید این است که در شبکه ها ممکن است برخی سیستم ها (مثلا سرورها، ولی معمولا رنج IP سرورها را جدای از رنج IP کلاینتها در نظر می گیرند) به صورت دستی برای آنها IP تنظیم شده باشد باید دقت کنید که اولا در زمان پیکربندی تنظیمات DHCP این رنج از IP هایی که به صورت ثابت به برخی سیستم ها اختصاص داده اید را مثلا Exclude کنید و در ثانی اگر بعد از تنظیم DHCP به سیستمی IP به صورت دستی اختصاص می دهید نباید از Range ای باشد که DHCP قرار است به کلاینت ها تخصیص دهد که اگر دو سیستم در یک شبکه دارای یک IP Address مشابه باشند IP Conflict یا تداخل IP رخ خواهد داد. استفاده از DHCP نیز باعث می شود که شبکه به راحتی مدیریت می شود. مثلا از بابت administrative که هر کلاینتی که به شبکه متصل شود، DHCP سرور از Range و یا به عبارتی از همان Subnet به کلاینت مورد نظر IP تخصیص می دهد تا بتواند کلاینت مربوطه در شبکه فعالیت کند و این کارها به صورت اتوماتیک توسط سرور DHCP انجام می شود. اما جایگزین دیگر اینکار این است که به صورت دستی به سیستم مورد نظر IP Address اختصاص دهید اما باید دقت کنید که IP داده شده باید در Range همان شبکه باشد و همینکه تکراری نباشد. اغلب دستگاه ها پس از وصل شدن به شبکه و دریافت IP از سرور DHCP پس از اینکه از شبکه خارج شدند و مجددا مثلا بعد از ۲ روز به شبکه وصل شدند ممکن است IP Address آنها تغییر کند یعنی همان IP قبلی به آنها داده نشود

اگرچه DHCP Server و تخصیص IP به صورت داینامیک و خودکار به سیستم ها مزایایی دارد اما نباید فراموش کرد که این روش نباید برای سیستم هایی که به صورت ثابت و همیشگی در شبکه هستند مورد استفاده قرار گیرد مثلا print Server یا سرور اتوماسیون اداری که کلاینتها بدان ها برای کارهای خود مراجعه می کنند اگر هر بار IP آنها تغییر کند این تغییرات برای دسترسی ها درد سر ساز می شود و در بهترین حالت همیشه کلاینتها در به در پیدا کردن IP سیستم های مورد نظر هستند.

اطلاعات بیشتر در خصوص  DHCP

 DHCP   سرور از نگاه دیگر در واقع یک محدوده یا محدود هایی از آدرس های IP مختلف است که به کلاینت ها آن آدرس ها را اختصاص می دهند تا بتوانند در شبکه فعالیت کنند(بدون آدرس IP هیچ سیستمی در شبکه نمی تواند فعالیت کند). واقعا وجود DHCP سرور در شبکه ها مفید است اگر این سیستم در شبکه نباشد تصور کنید در یک شبکه ۲۰۰ کلاینت دارد باید تک به تک پشت سیستم ها بروید و برای آنها IP Address تنظیم کنید خب خود این مورد به تنهایی یک پروژه است چون دست کم در بهترین حالت یکی دو روزی وقت صرف این کار خواهد شد. از آنجایی که این IP Address ها به صورت اجاره ای و دوره ای به کلاینتها تخصیص داده می شود ممکن است هر چند روز یکبار IP سیستم ها تغییر کند که با وارد کردن دستور ipconfig می توانید IP Address سیستم ها(سیستم های ویندوزی) را مشاهده کنید.(البته در DHCP می تواتنید IP ها را برای سیستم ها Reserve کنید که در این صورت هرگز IP های اختصاص داده شده به کلاینتها تغییر نخواهد کرد.

مثلا شما اینترنت خود را در نظر بگیرید که از ISP دریافت کرد هاید IP لینک اینترنت شما در بازه های زمانی ای تغییر خواهند کرد این پر واضح است که حتی ISP ها هم برای تخصیص IP به مشتریان خود از DHCP سرور استفاده می کنند. در ویندوز اگر به صورت دستی به کارت شبکه کامپیوتر IP اختصاص ندهید و چنانچه DHCP سرور موجود در شبکه را هم Detect نکند به صورت APIPA از رنج ۱۶۹.۲۵۴.۰.۰ به سیستم مذکور IP تخصیص داده می شود البته با این IP هم سیستم نمی تواند در شبکه فعالیتی داشته باشد و به اصطلاح Routable نیست.

شاید برای شما سئوال شده باشد که سیستم های خانگی که فقط به یک مودم ADSL متصل هستند و شما هم به صورت دستی هیچ IP برای آنها تنظیم نکرده اید چگونه می توانند مثلا به اینترنت متصل شوند. چه بسا یک لب تاپ دیگر را هم به مودم متصل کرده باشید و این کامپیوتر و لب تاپ با هم تحت شبکه با هم ارتباط دارند. جواب این است که مودم های ADSL در واقع Function مربوط به DHCP را دارند یعنی در زمان تولید مودم ها توسط کارخانه سازنده Function DHCP را در آنها قرار می دهند به اندازه مثلا یک DHCP مایکروسافت کامل و قدرتمند نیست اما بالاخره برای یک سناریوی خانگی خیلی هم مناسب است و به طور کامل کار کاربران را راه می اندازد. شما با گوشی، لب تاپ، تبلت، کامپیوتر و … در هر صورت اگر به شبکه ای متصل شوید تا IP آدرس نداشته باشید نمی توانید فعالیتی در آن شبکه داشته باشید که یا باید به صورت دستی IP تنظیم کنید که حتما باید در Range IP Address همان شبکه باشد و یا باید از DHCP موجود در آن شبکه به صورت اتوماتیک IP دریافت کنید تا بتوانید در شبکه حضور فعال داشته باشید.