دانش آنلاین | وب سایت علمی پژوهشی
بهره وري
بهره‌وري که يکي از مفاهيم اقتصاد است اينگونه تعريف مي‌شود: « مقدار کالا و يا خدمات توليد شده در مقايسه با هر واحد از انرژی و يا کار هزينه شده». به ديگر سخن بهره‌وري عبارتست از بدست آوردن حداکثر سود ممکن با بهره گيري و استفاده بهينه از نيروي کار، توان، استعداد ومهارت نيروي انساني، زمين، ماشين، پول، تجهيزات، زمان، مکان و…به منظور ارتقاء رفاه جامعه .
بر خلاف پندار برخي افراد بهره وري فقط براي صنايع نيست بلکه بهره وري سطوح مختلفي دارد و همه افراد در همه سطوح نقش دارند يعني اينکه افراد مي‌توانند با تفکر، ابداعات و نوآوري‌هاي خود عملا” در چند سطح گوناگون موثر واقع گردند، سطوح مختلف بهره وري عبارت‌اند از:
۱- سطح فرد
۲- سطح گروه کاري
۳- سطح سازماني
۴- سطح رشته‌هاي تجاري، خدماتي، صنعتي و يا کشاورزي
۵- سطح بخش‌هاي اقتصادي
۶- سطح ملي و کشوري
۷- سطح جهاني
در سطوح فردي به دنبال تدابيري براي افزايش بهره وري فردي هستيم . و در سطح گروه نيز به دنبال افزايش بهره وري گروه کاري هستيم. بديهي است که موضوع بهره وري بيشتر در سطوح سازماني و رشته‌ها مطرح مي‌شود و بيشترين ضوابط و شرايط مربوط به بهره وري را مي‌توان در آنها مشاهده کرد. چه بسا برخي مشاغل و حتي برخي دستگاهها به دليل انجام فعاليتهاي موازي و تکراري بودن وظايف سازماني در يکديگر ادغام شده و برخي از آنها حذف شده‌اند. برخي مواقع ايجاب مي‌کند که بدليل مصالح ملي برنامه ريزان اقتصادي و سياست گذاران مثلا” در زمان جنگ دستور دهند کارخانه‌هاي کالاهاي غيرضروري و لوکس اقدام به همکاري با ساير کارخانه‌هاي توليد مواد غذائي و حتي کارخانه‌هاي ساخت جنگ افزار نمايند و توليد کالاي خود را تعطيل نمايند. و يا مصالح عمومي ايجاب مي‌کند جند خانه که در مسير طرح يک شاهراه واقع گرديده خريداري يا معاوضه گرديده و تخريب شود.
براي بهبود بهره وري موانعي به شرح ذيل وجود دارد:
- نداشتن اعتقاد و باور ملي به نتايج وفوايد بهبود بهره وري
- ترس از برخي نمودهاي ظاهري بهره وري از جمله ترس از بيکاري
- ناآگاهي عمومي نسبت به مفاهيم وجايگاه بهره وري، ميزان اهميت آن و نقش و وظايف افراد در اين راستا
- بي توجهي به فکرهاي خلاق ومبتکر
- مقاومت افراد در مقابل تغييرات وعدم تمايل به ترک برخي عادات
- غرق شدن در روشها و تکنيکها و تغيير باورهاي فکري
- بلند پروازي وبي توجهي به مسائل به ظاهر کوچک وراه حلهاي خرد
- مشخص ننمودن متولي کار
- ناهماهنگي ونبود هدايت ونظارت مناسب
- ضعف تعهد اجرايي
- عجله در حصول نتيجه
- دخالتهاي بي جاي برخي کارشناسان در ساير حوزه‌هاي کاري و اظهار نظرهاي غير کارشناسانه
- عدم وجود کارشناسان خبره و يا عدم انگيزش آنها در ارزيابي سيستم و تجزيه و تحليل و اندازه گيري بهره وري
- برخورد مقطعي با موضوع بهره وري وناپيوستگي روند بهره وري
فوايد عمومي بهره وري عبارت انداز :
- صرفه جويي در هزينه‌ها
- افزايش کيفيت (مرغوبيت و مطلوبيت)کالاها وخدمات
- ثبات قيمتها و يا حتي کاهش آن
- افزايش سطح رفاه عمومي جامعه
- افزايش درآمد وسود
- رضايت عمومي افراد
- رونق اقتصادي
- افزايش توليد و ارائه خدمات
- ثبات اقتصادي در بازار جهاني
- ايجاد اشتغال
- توسعه صنعتي
منافع وفوايد بهره وري براي سيستم‌هاي دولتي و شرکتها را مي‌توان به شرح ذيل برشمرد:
افزايش سود و درآمد
- کاهش هزينه‌ها
- افزايش تقاضا
- رضايت شغلي کارکنان
- سرعت عمل کارکنان
- دقت عمل کارکنان
- ايجاد رقابت سالمتر
- ارتقاي شغلي کارکنان
- ايجاد محيط کاري جذاب
- آموزش عمومي کارکنان
- افزايش حقوق و دستمزد
- امنيت شغلي کارکنان
- انجام درست کارها و انجام کارهاي درست
- افزايش کيفيت زندگي کاري
- افزايش رفاه کارکنان
- افزايش انگيزه کاري
بهبود و ارتقاي بهره وري مستلزم کوشش و تلاش برنامه ريزي شده همه جانبه از سوي افراد و مسئولين ذيربط است که خود نيازمند بهبود شرايط کار و تغيير محرکه‌ها و روشهاي انگيزشي کارکنان، بهبود نظامها، دستورالعملها، قوانين، بخشنامه‌ها، دستورالعملها، روشها، فناوري و غيره مي‌شود.
بطور کلي عوامل موثر براي افزايش سطح بهره وري را مي‌توان چنين برشمرد:
۱- بهبود کيفي عامل کار، با توجه به اينکه نيروي انساني مهم‌ترين عامل در بهبودي بهره وري مي‌‌باشد لذا مي‌توانند با بکارگيري نکات ذيل موجبات ارتقاي بهره وري را فراهم نمايند .
الف: نگرشهاي مثبت کاري، به‌عنوان مثال غرور داشتن در کار و متمايل به پيشرفت مستمر.
ب: کسب مهارتهاي جديد و ارتقاي تخصص با کمک آموزش.
ج: کمک به همکاران در مواقع لزوم و اجراي کارها به صورت گروهي و دسته جمعي
د: مشارکت در برنامه‌هاي بهبود بهره وري همچون کميته‌هاي بهره وري، طرح پيشنهادها، نظام جامع کيفيت مديريت و گروههاي کنترل کيفي
ه: انجام درست کارها از بدو امر
و: حفظ سلامت جسماني و تغذيه مناسب افراد
ز: انگيزش مناسب کارکنان از طريق اعطاي پاداشهاي مادي، تفويض اختيار، ايجاد محيط دوستانه و روابط غيررسمي بين کارکنان
ح: بالا رفتن سطح آموزش مستمر و مداوم نيروي کار
ط:انجام پژوهش و تحقيقات متناسب با کار
ي: سپردن کار به کاردان و گماردن افراد در مشاغل متناسب
ک: ايجاد شرايط خوب کاري و تفريحات سالم براي کارکنان
ل: بهبود روشهاي انجام کار
م: استفاده از سيستم مکانيزه و روش خودکار
ن: حذف مراحل زايد
۲- بهبود روابط حاکم بين مدير و کارکنان
الف: بکارگيري سبک مديريتي صحيح و علمي
ب: توجه مديريت به مشکلات کاري و زندگي کارکنان
ج: ايجاد سيستم اطلاعاتي مديريتي صحيح جهت استفاده مديران از اطلاعات و آمار درست و دقيق درباره عملکرد سيستم و عمليات انجام شده و ساير اطلاعات مورد نياز.
د: ايجاد روابط دوستانه و صميمي مديريت با کارکنان
ه: دادن آگاهي و شناخت به کارگران و کارکنان درباره اهداف و وظايف سازماني و جايگاه افراد درآن.
ز: ايجاد روحيه همکاري و مشکل گشايي در سازمان و باور داشتن آن توسط مديران و کارکنان.
ج: کوشش و پشتيباني مديريت در زمينه مديريت مشارکتي و بهره وري .
ي: بهره‌گيري از سرمايه‌هاي درونمرزي و برونمرزي در فعاليتهاي توليدي و داراي ارزش افزوده و پرهيز از مصرف در امور غير ضروري غير توليدي.
۳- بهبود در بکارگيري رهاوردهاي فناورانه
الف: استفاده از ماشين آلات و تجهيزات بهتر و سرمايه گذاري بيشتر در تجهيزات و ماشين آلات.
ب: اهميت دادن و استفاده از قدرت نوآوري و خلاقيت کارکنان و پژوهشهاي کاربردي آنها
ج: تحولات و پيشرفت فني و دگرگونيهاي فناورانه
د: استفاده صحيح و کامل تجهيزات فني و فناوري‌ها
ه: ايجاد واحدواحدهاي تحقيق و توسعه و اهميت به جايگاه آنها
و: انجام پژوهش جهت دستيابي به فناوري برتر و کاهش هزينه‌هاي توليد و ابداع محصولات جديد و کيفيت برتر و افزايش توليد.
ز: يکپارچه کردن صنايع و ايجاد واحدهاي عظيم و توليد هنگفت جهت صرفه جويي ناشي از توليد انبوه.
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
