الکل و مضرات آن

الکل خالص، مایعی شفاف است و معمولا درجه خلوص آن ۹۶ تا ۹۷ است، یعنی در ۱۰۰ حجم آن، ۹۷ حجم الکل و ۳ حجم آب و دیگر ناخالصی ها وجود دارد.
الکل اتانول در طبیعت تقریبا در همه جا یافت می شود. در بسیاری از انواع تخمیرها همیشه مقداری از این الکل به وجود می آید و مقدار کمی از آن نیز در آب های طبیعی و معدنی یافت می شود. برای تهیه الکل از شیوه های تخمیر مواد نشاسته ای و قندی، یا از شیوه های سنتز و مصنوعی استفاده می کنند.

استفاده های الکل در پزشکی
از نظر داروشناسی، الکل تضعیف کننده سیستم اعصاب مرکزی است که جزء آرام بخش ها و سستی زاها طبقه بندی می شود.
در پزشکی مصارف زیادی دارد، از جمله می توان به مواردی چون افزایش خواب، گشاد کردن عروق، منبع انرژی زا، مسکن در دردهای بسیار شدید مانند دردهای سرطانی یا تخفیف گرفتگی های شدید عضلانی را نام برد.
از الکل به صورت بخار در ماسک های اکسیژن برای افرادی که دچار برخی ناراحتی های آسم، ریوی و اختلالات تنفسی هستند، استفاده می شود.
همراه با مرفین در اعمال جراحی باز و نیز در ضدعفونی و پانسمان جراحات مختلف پوست به کار می رود.
ولی به علت سوء استفاده در مصرف آن، مشکلاتی را در جامعه بشری ایجاد می کند. مشروبات الکلی نوعی ماده مخدر است که در مقایسه با سایر مواد مخدر، راحت تر در اجتماع پذیرفته می شود. با این حال، قدرت اعتیادآوری آن به هیچ عنوان کمتر از سایر انواع مواد نیست. از لحاظ علمی، الکل در زمره موادی دسته بندی می شود که فعالیت بدن را کند کرده و سرعت عملکرد های حیاتی آن را کاهش می دهد. در نتیجه فردی که الکل مصرف می کند به سختی راه می رود، بریده بریده صحبت می کند، و قادر نیست که به سرعت از خود عکس العمل نشان دهد.
الکل پس وارد شدن به بدن، از طریق مویرگ های موجود در دیواره معده و روده کوچک به آرامی وارد جریان خون شده و ظرف مدت چند دقیقه از زمان نوشیده شدن، از طریق سیستم گردش خون، به مغز می رسد. در این زمان تاثیرگذاری الکل بر بدن آغاز شده و سرعت عملکرد سلول های عصبی بدن کاهش پیدا می کند. همچنین الکل موجود در جریان خون به داخل کبد نیز وارد شده و در آنجا طی فرایندی تصفیه شده و به یک ماده غیر سمی تبدیل می شود. در هر نوبت، کبد تنها قادر به تصفیه کردن میزان خاصی الکل می باشد و در صورتی که حجم الکل مصرف شده از آن مقدار بیشتر باشد، تصفیه نشده و به گردش در جریان خون ادامه می دهد. مصرف بسیار زیاد الکل، باعث کند شدن فرایند تنفس شده و به علت کمبود و نرسیدن اکسیژن کافی به مغز، می تواند باعث کما و یا حتی مرگ شود.
الکل با اثرگذاری بر عملکرد پیام رسان های شیمیایی مغز (نوروترانسمیترها)، باعث بروز اختلال در عملکرد عادی آن می شود. از جمله مهمترین تاثیرات الکل در ساختار شیمیایی مغز، بر هم زدن تعادل بین پیام رسان های “مهار کننده” و “تحریک کننده” می باشد. استفاده کوتاه مدت از الکل باعث افزایش میزان پیام رسان های مهار کننده شده و تعداد پیام رسان های تحریک کننده را کاهش می دهد؛ بنابراین سرعت عملکرد بدن کاهش یافته و فرد رفتارهایی مانند آرام صحبت کردن، و یا تلو تلو خوردن موقع راه رفتن را از خود بروز می دهد که در اصطلاح به آن مست شدن گفته می شود. به طور همزمان، الکل میزان لذت در بدن را نیز افزایش داده و به فرد احساس رضایت می دهد.
در صورتی که مصرف الکل ادامه دار بوده و به یک عادت بلند مدت تبدیل شود، مغز وادار می شود تا تعدل بین این پیام رسان ها را مجددا برقرار کند و لذا با کاهش دادن میزان پیام رسان های مهار کننده، پیام رسان های تحریک کننده را افزایش می دهد که این کار باعث بروز حالتی می شود که از آن با عنوان “مقاوم شدن بدن” یا “تلورانس” یاد می شود. مقاوم شدن بدن به این معنی است که برای دستیابی به همان میزان لذت و رضایت قبلی، مقدار بسیار بیشتری الکل باید وارد جریان خون شود. در صورتی که نوشیدن الکل به طور مداوم تکرار شود، این مقاوم شدن بدن، باعث پیدایش و توسعه یافتن بیماری اعتیاد به الکل یا “الکلیسم” می شود.
الکل در انواع مختلف نوشیدنی ها یافت می شود اما مشروبات الکلی که از آنها با نام اسپیریت یاد می شود، میزان الکل بیشتری نسبت به شراب یا آبجو دارند. همچنین اگرچه که چنین به نظر نمی رسد، اما انواع نوشیدنی های تقطیری مخلوط با آب میوه که به آن کوکتل می گویند نیز، میزان الکل بیشتری نسبت به شراب و یا آبجو دارد. به طور کلی می توان گفت که مشروبات الکلی که با استفاده از فرایند تخمیر تولید می شوند مانند شراب، یا آبجو میزان الکلی در حدود ٢ الی ٢٠ درصد، و مشروباتی که به صورت تقطیری تهیه می شوند مانند ویسکی یا ودکا حاوی ٤٠ تا ٥٠ درصد الکل می باشند.

مضرات ناشی از سوء مصرف الکل
مصرف نوشابه های الکلی در ابتدا موجب ایجاد نوعی آرامش و سرخوشی زیاد می گردد، ولی پس از مدتی اثرات واقعی آن از جمله ناهماهنگی در حرکات عضلانی (آتاکسی)، اختلال در قضاوت، آسیب اعمال حرکتی و مهارتی، کندی واکنش و فعالیت ذهنی و فکری، تشدید حالت تهاجمی و پرخاشگری، تلوتلو خوردن، درهم و برهم حرف زدن، سوزش قلب، پرحرفی، دوبینی، گیجی، گرگرفتگی، کرختی، بی حسی اعضای بدن و افزایش ادرار آشکار می شود.
مصرف الکل، حتی مصرف کم آن به خصوص اگر همراه با دیگر مواد اعتیادآور باشد، به مهارت رانندگی صدمه و آسیب می رساند.
۸ تا ۱۲ ساعت پس از از مصرف زیاد آن، سردرد، تهوع، لرزش و استفراغ ایجاد می شود.
مصرف خیلی زیاد آن ممکن است موجب فلج شدن فعالیت های مغزی و دستگاه تنفسی و در نتیجه مرگ گردد.
به طور کلی این اثرات الکل، چنانچه همراه با مصرف آرام بخش ها و دیگر داروهای تضعیف کننده ی اعصاب باشد، تشدید می گردد. مصرف زیاد آن همراه با داروهای ضد افسردگی از جمله باربیتوریک ها اغلب ممکن است موجب مرگ فرد گردد.
مصرف منظم و مستمر نوشابه های الکلی ممکن است در بلند مدت و به تدریج موجب آسیب کبد، مغز، قلب و دیگر اعضای بدن گردد.
مصرف مداوم نوشابه های الکلی موجب بروز بیماری سیروز کبدی، التهاب لوزالمعده، اختلالات کیسه صفرا، ناراحتی های گوارشی، زخم معده و اثنی عشر، گاستریت و برخی از سرطان ها می شود.
در دستگاه عصبی بیشتر افراد معتاد به الکل، نارسایی های اعمال هوشی، حرکتی و بی ثباتی هیجانی، کاهش ادراک حسی و سرانجام از دست دادن حافظه، فراموشی و تیرگی بینایی دیده می شود.
شایع ترین اختلال سیستم عصبی در الکلیسم (اعتیاد به الکل) مزمن، آسیب قرنیه و اعصاب چشم است.
آسیب مغز و ناراحتی های قلبی از جمله آریتمی و تاکیکاردی از عوارض سوء مصرف الکل است.
الکل در مردان موجب ضعف نیروی جنسی می گردد و قدرت باروری آنان را کاهش می دهد.
مصرف مزمن و زیاد مشروبات الکلی موجب اضطراب، عصبانیت و تندخویی، تحریک پذیری و دلیریوم می گردد. از هم پاشیدگی زندگی خانوادگی، شغلی، اجتماعی و به طور کلی اعمال ضد اجتماعی و زوال ابعاد شخصیتی در نتیجه مصرف مداوم مشروبات الکلی پدیدار می گردد.
هنگامی که فرد معتاد به الکل قصد می کند تا مصرف خود را قطع کند، مغز وی نیز تلاش برای عملکرد عادی بدون نیاز به حضور الکل را آغاز می کند. این تلاش مغز برای بازگشتن به حالت عادی، با عوارض و عواقبی به همراه است که باعث بروز خماری در فرد معتاد می شود.
فرد مغز معتاد با بروز رفتارهایی مانند افسردگی، عصبانیت و یا استرس (که متعادل کننده های روانی مربوط به درد فیزیکی هستند) سعی می کند تا تعادل از دست رفته خود که بر اثر حضور دائمی الکل و مختل شدن کارکرد طبیعی مغز به وجود آمده است را مجددا به دست بیاورد. همین نشانه های جسمی و روحی خماری هستند که باعث می شود تا معتادان به الکل نتوانند به راحتی مصرف الکل را کنترل کرده و یا به کل کنار بگذارند.
مصرف مداوم الکل به طرق بسیار زیادی بر جسم فرد معتاد تاثیر می گذارد. معتادان به الکل اغلب معمولا به ترکیبی از چندین نوع عارضه خطرناک از جمله: حملات قلبی، ایست قلبی، دیابت، بیماری های ریوی، و یا اختلالات کبدی دچار می شوند.
مصرف بیش از حد الکل (اوردوز) و مسمویت ناشی از الکل می توانند باعث مرگ شوند. این خطر مخصوصا برای دسته از مصرف کنندگان که به طور دائم مصرف خود را قطع کرده و پس از مدتی مجددا مقدار زیادی مصرف می کنند بیشتر و جدی تر می باشد.
خطر اوردوز و مصرف بیش از حد الکل، تنها به کسانی که در یک نوبت مقدار زیادی مصرف می کنند محدود نمی شود، بلکه افرادی که به طور مداوم میزان زیادی الکل مصرف می کنند و کبد و جریان خون آنها دائما در معرض الکل قرار دارد نیز ممکن است به این حالت دچار شوند. “هذیان خمری” یا “جنون الکلی” نیز از جمله عوارض خماری معتادان به الکل می باشد که باعث بروز اختلالات روانی و عصبی شده و گاها می تواند کشنده نیز باشد. استفاده طولانی مدت و دائمی از الکل باعث مزمن شدن بیماری شده و برای مصرف کننده مشکلات جسمی، رفتاری، و اجتماعی زیادی به همراه خواهد داشت.
الکلی هایی که تحت عمل جراحی قرار می گیرند با عوارض بعد از عمل خطرناک تری رو به رو هستند که از آن جمله می توان به: عفونت، خونریزی، کاهش عملکرد قلب و ریه، و تاخیر در بهبودی زخم ها اشاره کرد. همچنین عوارض خماری بعد از عمل جراحی نیز به موارد فوق اضافه شده و بهبودی آنان را به تاخیر می اندازد.

به طور کلی عوارض مصرف الکل عبارتند از:

 لکنت زبان
 خواب آلودگی
 استفراغ
 اسهال
 ناراحتی معده
 سردرد
 مشکلات تنفسی
 انحراف دید و شنوایی
 تصمیمات غیر منطقی
 کاهش ادراک و هماهنگی
 عدم هوشیاری
 کم خونی (از دست رفتن سلول های قرمز خون)
 اغماء
 از دست دادن حافظه

علائم و نشانه‌ها
دستگاه قلبی عروقی
برای افرادی که الکل زیادی مصرف می‌کنند خطرات ابتلا به بیماری‌های عروق کرونر، وجود دارد. بیماریهای قلبی عروقی شامل فشار خون بالا، آریتمی‌های قلبی وکاردیومیوپاتی متسع است. رابطه بین فشار خون بالا ومصرف الکل زیاد برای بیش از سه دهه شناخته شده است. در حالی که مکانیسم آن بایدروشن شود، چندین مطالعات بالینی این رابطه را تایید کرده‌اند. پزشکان باید آگاه باشند که فشار خون بالا می‌تواند در نتیجه مصرف زیاد و مزمن الکل باشد. آریتمی‌های فوق بطنی در الکلیها اغلب در روزهای دوشنبه و یا بین کریسمس و روزاول سال نو رخ می‌دهد که معمولاً به عنوان ” پدیده قلب تعطیلات” “holiday heart phenomenon”شناخته شده است. در حالی که علت مستقیم آریتمی‌ها به دنبال نوشیدن زیاد به صراحت شناخته نشده است، می‌تواند به علت آسیب میوکارد، رفلکس واگ، اثر الکترولیت و یا سوخت و ساز، و یا تغییر درزمان هدایت قلبی باشد. خطر بروزآریتمی‌های قلبی صرف نظر از علت آن در مصرف کنندگان زیاد دوبرابر مصرف کنندگان کم است. کاردیومیوپاتی متسع شده Dilated cardiomyopathy با قلب بزرگ وانقباض ضعیف مشخص می‌شود. مصرف مداوم و زیاد الکل یک عامل عمده کاردیومیوپاتی متسع شده، است. تصویر بالینی در ابتدا شامل یافته‌های غیر اختصاصی الکتروکاردیوگرافی و اختلالات ریتم است، اما ممکن است به نارسایی احتقانی قلب، اختلالات مزمن ریتم و حتی مرگ منجر شود.

دستگاه گوارش
مصرف بیش از حد الکل می‌تواند باعث بیماری ریفلاکس، التهاب معده و زخم در پوشش داخلی مخاط معده شود. علائم آن شامل سوزش در گلو و یا معده و یا شکایت از مدفوع تیره (ملنا) می‌باشد. درافرادی که سابقه طولانی بیماری ریفلاکس معده به مری دارند افزایش میزان بروز بیماری مری بارتBarrett’s esophagus وجود دارد. بیماری مری بارت تبدیل متاپلازی مخاط پایین مری، وضایعه پیش ساز برای ابتلا به سرطان مری است. مصرف مزمن بیش از حد الکل باعث واریس مری و معده می‌شود. وقتی واریس پاره شود، فرد ممکن است با استفراغ خونی قرمز روشن مراجعه کند. واریس‌های خونریزی دهنده تهدید کننده زندگی هستند.

سیستم‌های کبدی
مصرف مزمن بیش از حد الکل در ارتباط با افزایش خطر برای پیشرفت بیماری کبدی است. در ایالات متحده آمریکا، ۲ میلیون نفر دارای بیماری کبد الکلی، که شدت آن از کبد چرب به هپاتیت الکلی و سیروز هستند. کبد چرب، تجمع اسیدهای چرب در کبد است. پاتوژنز کبد چرب به علت تولید بیش از حدprotonated nicotinamide adenine dinucleotide از دهیدروژناز الکل است، که به نوبه خود، منجر به مهار اکسیداسیون اسید چرب، چرخه اسید سیتریک، وگلوکونئوژنزمی شود. این مهار اکسیداسیون اسید چرب، و همچنین افزایش سنتز تری گلیسیرید، بدنبال آن مهار ترشح لیپوپروتئین از کبد، که همه اینها کمک به کبد چرب می‌شود. هپاتیت الکلی سبب التهاب کبد به همراه مناطقی از فیبروز و نکروز است. در ایالات متحده، حدود ۱۰-۳۵٪ ازافرادی که الکل زیاد می‌نوشند دچار هپاتیت الکلی هستند. ماه‌ها تا سالها طول می‌کشد تا هپاتیت الکلی ایجاد شود، و تنها روش برای جلوگیری از پیشرفت آن پرهیزاز الکل است. با این حال، حتی با قطع مصرف الکل، آسیب منجر به زخم شدن کبد و هر آسیب دیگری باقی می‌ماند. میزان مرگ و میر در افراد با هپاتیت الکلی ۱۵تا۲۰٪ است و حتی علی‌رغم قطع، بسیاری از موارد به طرف سیروز پیشرفت می‌کند. سیروز با اسکار پیشرونده کبد به دلیل اثرات سمی مصرف بیش از حد الکل و متابولیت‌های الکل مشخص می‌شود. سیروز، پیشرفته ترین شکل بیماری کبد الکلی است، یکی از عوامل اصلی مرگ در میان الکلیها است. تقریباً ۱۰۰۰۰- ۲۴۰۰۰آمریکایی با توجه به مصرف بیش از حد الکل هر ساله از سیروز می‌میرند. افراد با هپاتیت الکلی و سیروز میزان مرگ و میر بیش از ۶۰ درصد در طی یک دوره ۴-سال را دارند. اکثر افراد در ۱۲ ماه اول پس از تشخیص می‌میرند. در حالیکه پیشرفت سیروز بدنبال پرهیز ممکن است متوقف شود، درمان سیروز بسیار دشوار است، و آسیب به کبد برگشت‌پذیر نیست.

سیستم غدد درون ریز و متابولیسم
پانکراتیت حاد و مزمن، از عوارض استفاده بیش از حد الکل است. نارسایی پانکراس و یا سوء جذب با مدفوع بدبو خاکستری که شناور می ماندتظاهر می‌کند. پانکراتیت معمولاً با درد آشکار در مرکز شکم است که به پشت بازتاب دارد. محدوده پانکراتیت بسته به شدت آن ازیک وضعیت ناراحت‌کننده اما پایدار تا یک اورژانس پزشکی است. افراد مبتلا به پانکراتیت مزمن ممکن است کلسیفیکاسیون داشته باشند که در یک فیلم رادیوگرافی دیده می‌شود. دیابت نوع I ودیابت نوع II، می‌تواند ازعواقب مصرف بیش از حد الکل باشد. ابتلا به دیابت نوع I نادر است وتقریبا به دلیل تخریب کامل لوزالمعده است. دیابت نوع دوم شایع تر است که به علت اضافه وزن ناشی از مصرف کربوهیدرات‌ها است. هیپوگنادیسم و پوکی استخوان از عوارض دیگر است. بیماری تیروئید نیز می‌تواند ازعوارض استفاده بیش از حد الکل، سوء استفاده و یا وابستگی باشد.

سیستم ایمنی وروماتیسمی
مصرف مزمن بیش از حد الکل مرتبط با افزایش بیماری و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های عفونی بوده است. با توجه به اثرات سرکوب کننده سیستم ایمنی، افزایش حساسیت به پنومونی باکتریایی، سل ریوی و هپاتیت C وجود دارد. برخی ازحدس وگمان‌ها این است که افراد با مصرف مزمن بیش از حد الکل در خطر افزایش ابتلا به عفونت اچ آی وی HIV به علت کاهش پاسخ ایمنی بدن هستند، وافراد الکلی که مبتلا به اچ آی وی هستند ممکن است پیشرفت سریعتراز اچ آی وی را به جنبه‌های بالینی تمام عیار ایدز بدهند. نقرس از عوارض مصرف مزمن بیش از حد الکل است. Podagr(درد در انگشت شست پا) یک شکایت معمول است….

همچنین شامل موضوعاتی چون :

• الکل و بارداری
• سرطان شناسی
• اثرات حاد مصرف الکل
• اثرات مزمن ناشی از سوء مصرف الکل