آنالیز نقطه سر به سر

تعریف نقطه سربه سر:
نقطه سربه سرجایی (نقطه ای) است که درآن فروش شرکت برابر کل هزینه های شرکت می باشد.یعنی درآن نقطه سود خالص شرکت صفر می باشد.
تجزیه وتحلیل نقطه سربه سر:
یکی از راههای برنامه ریزی سود تجزیه وتحلیل نقطه سربه سراست.نقطه سربه سربه مدیریت میگوید که درکجا قراردارد.وچه باید بکند؟ نقطه سربه سربه مدیرمی گوید که آیا درآمد حاصله ازفروش کفاف هزینه ها را میکند یاخیر؟ آیا موسسه سوددارد یا خیر؟
درنقطه سربه سرمشخص میشود چگونه با تغییربرخی از مولفه ها نظیرهزینه،حجم فروش،قیمت فروش سود عملیاتی موسسه تغییر میکند.
مدل نقطه سربه سر:
مدل نقطه سربه سر یک مدل ترسیمی(نمودار تجزیه وتحلیل)وریاضی(فرمول تعیین مقدار تولید)است که بسیارساده میباشد.
نقطه سربه سرمدلی است که رابطه میان میزان،حجم تولید،هزینه ودرآمد ناشی ازآن را درسازمان نشان میدهد.رابطه مذکور به هر۲طریق قابل بیان است.
درمدل نقطه سربه سر باسه متغیر کلی تولید درآمد وهزینه روبه روهستیم که هزینه به دو نوع متغییر وثابت تقسیم میشوند.
هزینه ثابت:شامل هزینه هایی است که بدون توجه به تولید همواره وجود دارند وثابت هستند ماننداجاره و..
هزینه متغییر: شامل هزینه هایی است که مستقیماٌ تحت تاثیر میزان تولید است.
به مجموع هزینه ثابت ومتغیر هزینه کل میگویند.

درمدل نقطه سربه سراین امکان راداریم تادریابیم درچه نقطه ای از تولید درآمدها باهزینه ها برابرندو درچه میزانی موسسه سود میدهد ودرچه میزانی ضررمی کند.
به کمک نمودارتجزیه وتحلییل نقطه سربه سر مدیر میتواند نسبت به تولید کالاهایی مختلف ویامیزان تولید یک کالای خاص تصمیم بگیرد.

منطق سود درآمد کل هزینه کل هزینه ثابت نقطه سربه سر منطقه ضرر

محل تقاطع درآمد کل وهزینه کل را نقطه سربه سرگویند که درآنجا درآمد هزینه ها را می پوشاند وپس ازآن تولید منجر به سود میشود.

رابطه ریاضی نقطه سربه سربا درآمد وهزینه:

اگر V هزینه متغییریک واحد کالاF هزینه ثابت و Q مقدارتولید باشد آنگاه هزینه کل TC برابراست با:
TC=F+(V . Q)
V=(TC – F) / Q

همان گونه که قبلا گفته شد درنقطه سربه سر درآمد وهزینه کل سازمان باهم برابرهستند.
TR=TC

چنان چه قیمت واحد کالا ثابت باشد میزان درآمد کل نسبت مستقیم بامقدار تولید داشت ومیتوان گفت:
TR= r . Q
که درآن قیمت واحد کالا مساوی است با r ومقدار تولید کالابرابر است با Q
TR=TC
r.Q=F+(V.Q)
پس میزان تولید درنقطه ی سربه سربرابر است با:
Qd= F / (r – v)
مثال:هزینه ثابت کالایی برابر ۵۰۰۰ ریال وقیمت فروش یک واحد آن ۲۰ ریال وهزینه متغییرآن ۱۰ می باشد میزان تولید در نقطه ی سربه سررا بدست آورید؟
Qd= 5000/ (20 – ۱۰)= ۵۰۰

کاربرد نقطه سربه سربرای انتخاب سیستمهای تولیدی:
روشهای تولیدی که مستلزم به کارگیری ماشین آلات دستی می باشد معمولا هزینه ثابت کمی دارند ولی هزینه ی متغییر هرواحد تولید شده به علت استفاده زیاد ازنیرو کارگر بالا وسرعت تولید کم است.امادر روش های تولیدی که براساس تولید انبوه طراحی شده اند معمولا از ماشین آلات پیچیده واتوماتیک استفاده میشود ونیروی کارگری به میزان کمتری دراین سیستمها مورد نیاز است.هزینه ماشین آلات، دراین سیستمها بالا ودرنتیجه هزینه ثابت تولیدی نسبت به سیستمهای مشابه دستی بیشتراست.اما هزینه های متغیر هرواحد تولید شده به علت استفاده کمترازنیروی کارگروهمچنین به سبب صرفه جویی احتمالی درمواد وغیره پایین ترازسیستمهای مشابه دستی می باشند.درعمل سیستمهای تولیدی مختلفی وجود دارند که هرکدام برای یک سطح ازتولید مفید ومطلوب می باشد.
انتخاب سیستم تولیدی مطلوب بستگی به حجم کالای مورد نظر برای تولید دارد.مدیرعملیاتی بااستفاده از تجزیه وتحلیل نقطه سربه سر،میتواند بهترین سیستم تولیدی رابا توجه به شرایط موجود انتخاب کند.
برای روشن شدن مطالب بالا به مثال زیر توجه کنید.
یک شرکت جدیدالتاسیس تولیدی می توانداز۳نوع ماشین آلات برای تولید برای تولید استفاده کند.نوع اول ماشین آلات تمام اتوماتیک است که دارای هزینه ثابت ۷۰,۰۰۰ریال درسال وهزینه متغیر۲ریال برای هر واحد محصول تولید شده میباشد.نوع دوم ماشین آلات نیمه اتوماتیک است که دارای هزینه ثابت ۲۰,۰۰۰ ریال وهزینه متغیر ۱۰ریال برای هرواحد محصول تولیدشده میباشدونوع سوم به کارگیری ماشین آلات دستی باهزینه ثابت ۱۰,۰۰۰ وهزینه متغیرهرواحد۲۰ریال میباشد.
با توجه بااطلاعات فوق برای چه محدوده ای ازتولید،ماشین آلات دستی،برای چه محدوده ای ازتولید ماشین آلات تمام اتوماتیک وبرای چه محدودهای ازتولید ماشین آلات نیمه اتوماتیک لازم است.
مطلوب است:
ابتدا معادلات هر۳ نوع رابرای سیستم تولیدی بدست می آوریم وسپس آنهارا ترسیم میکنیم محل تلاقی
خطوط هزینه کل سیستم ها محدوده ای تولید مطلوب …