مواد تشکیل دهنده چوب

تعریف چوب بسته به اینکه این ماده را در چه قسمتی بخواهیم مورد استفاده قرار دهیم فرق می کند و بطور کلی می توان سه تعریف برای آن به کار برد.

ترکیب چوب از نظر شیمیایی:
از نظر شیمیایی ترکیبات چوب از چهار بخش عمده تشکیل شده است:
سلولز: ۳۸ تا ۵۰ درصد وزن چوب سلولز است که فرمول بسته آن (C6H10O5)P می باشد.
سلولز یک هیدروکربور حلقوی است که زنجیرهای آن در اثر پیوند اتمهای ۱ و ۴ کربن در مولکول است، بتا گلوکز معکوس بصورت زیر ایجاد می شود. تداوم زنجیرهای فوق تشکیل میکروفیبریل را داده و مجموعه میکرو فیبریل های، فیبر یا الیاف سلولزی را می سازند.
این الیاف سلولزی اصولا در آب قابل حل نبوده، لذا می توانند به عنوان خمیر کاغذ سازی مورد استفاده قرار گیرند. اما در سود سوز آور ۱۷.۵ % قابل حل است.

همی سلولز:
۲۰ تا ۳۰ درصد از وزن خشک چوب، همی سلولز یا پولیوز از مخلوطی از مولکول های خطی و شاخه ای بوجود آمده است که درجه پلیمریزاسیون آن حدودا ۵۰ تا ۳۰۰ می باشد. (در مورد سلولز درجه پلیمریزاسیون بیش از ۱۰۰۰ است)
همی سلولز تشکیل شده از مولکول های عمده ای چون انواع قندها، گروه های کربوکسیلی (_COOH) ، مونوکسیلی (_OCH) که در اثر هیدرولیز آن ترکیبات حلقوی ۶ ضلعی (هگزوز ها) مانند گلوکز، گالاکتوز و نیز ترکیبات حلقوی ۵ ضلعی (پنتوزها) مانند پنوزآرابینوز و نیز اسید استیک و اسید متوکسی دگلوکوژن حاصل می گردد. همی سلولز را اسیدها تجزیه می کنند و قسمت اعظم آن در سود سوز آور ۱۷.۵% حل می گردد.
لیگنین:
۲۰ تا ۳۰ درصد وزن خشک چوب از لینگین تشکیل شده که از ترکیبات معطر دیواره سلولی بوده و در ساختمان خود عمدتا دارای انواع مختلف واحدهای فنیل پروپان و نیز گروه های متوکسیلی (_OCH) ، هیدروکسیلی (_OH) کربونیلی (_CO) ، اتری (R-O-R) و غیره می باشد.
فرمول شیمیایی ابریشم طبیعی
کرم ابریشم در مرحله شفیرگی شروع به تولید پیله می نماید. ابریشم واقعی در واقع پوشش پیله کرم ابریشم در فرم شفیره آن است.
هر پیله ابریشم حدود نیم گرم وزن دارد که ۱۰% آن ابریشم است و الیاف ابریشم موجود در یک پیله می تواند تا چند صد متر طول داشته باشد.
الیاف پیله را می ریسند و کلاف نموده و در نهایت آماده ی استفاده می نمایند.
کرم پس از این مرحله پیله را سوراخ نموده و تبدیل به پروانه توت یا پروانه ابریشم آسیایی می گردد که با جوشاندن و یا حرارت قبل از این کار، آن را از بین می برند.
بد نیست بدانید که ابریشم طبیعی یک پروتئین فیبری متشکل از تعدادی از اسیدهای آمینه است که مواد تشکیل دهنده این ابریشم عبارتند از:
گلیسین(۴۴٫۵٪)
آلانین (۲۹٫۳٪)
سرین (۱۲٫۱٪)
والین (۲٫۲٪)
تیروزین (۵٫۲٪)
اسید گلوتامیک (۱٪)
و تعدادی دیگر( کمتر از ۱٪)
لیگنین را حین پخت با مواد شیمیایی نظیر سولفیت های اسیدی، سولفات سدیم سود سوز آور از چوب جدا می کنند تا سلولز و همی سلولز، بصورت الیاف خمیری کاغذ حاصل می گردد.
مواد استخراجی تا ۵% وزن خشک چوب شامل :
• مواد معدنی مانند کربنات کلسیم، اسیدهای آلی
• هیدروکربورهای چرب و معطر
• ترپن ها، صمغ ها و کائوچو
• کینون ها و مواد رنگی
• آلکالوئیدها(سم ها)
• هیدرات کربن مانند نشاسته و قندها و …
مواد استخراجی را از طریق تقطیر چوب و افزودن موادی بر آن از چوب جدا می کنند، که در اثر این عمل موادی مانند ذغال اکتیو، اسید استیک و صمغ واکس بدست می آید.
در مجموع عناصر عمده تشکیل دهنده چوب شامل:
• ۵۰% کربن
• ۴۳% اکسیژن
• ۱.۶% هیدروژن
• ۰.۲% خاکستر
• ۰.۰۴% ازت
دلایل استحکام و نرمی چوپ ها
استحکام در چوب به دو عامل بستگی دارد:
۱- میزان فیبر موجود در واحد ساختمان ها از آن چوب
۲- ضخامت جدارۀ چوب ها می باشد
بنابراین چنانچه می دانید اگر در چوبی میزان فیبر بیشتر باشد آن چوب سنگین و سخت تر است که بر این اساس می توان گفت سبک ترین چوب، چوبی است به نام باندا یا بالسا با جرم حجمی ۱۹./. و سنگین ترین چوب چوبی هست با نام کلیستانتانوس با وزن مخصوص ۱.۲، کلیستانتانوس در آب غرق می شود.
بر این اساس می توان درختان را به سه قسمت تقسیم کرد :
۱- درختان سبک؛ مانند : صنوبر، نم دار، بید، تبریزی، کرک.
۲- درختان متوسط؛ مانند : راش، افرا، گردو.
۳- درختان سنگین؛ مانند : بلوط، چندل، سخدار و انجیلی.
عوامل موثر در خاصیت ارتجاعی:
پارانشیمر ها مهمترین عوامل در خاصیت ارتجاعی در چوب ها می باشند بر این اساس چوب هایی که بافت پارانشیمری زیادی دارند خاصیت ارتجاعی قابل توجهی دارد؛ مثل : چوب زبان گنجیشک : استفاده در میلۀ پارالل، بارفیکس، چوب اسکی، تخته پرش، تختۀ شیرجه.
چوب آزاد و افرا : تولید وسایل ورزشی.
چوب سرخدار : در تولید کمان.
چوب پیسه آ : تار.
چوب آپیس : برای ویولن.
چوب توت : برای تار و سه تار.
چوب گردو : برای سنتور مناسب است.
خصو صیات فیزیکی و مکانیکی چوب

…